2009: Aanvallen op Soedan
Een konvooi vrachtwagens in Soedan met wapens bestemd voor Hamas wordt vernietigd door raketten, afgeschoten door ongeïdentificeerde luchtvaartuigen. Een schip met wapens zinkt onder mysterieuze omstandigheden voor de kust van Soedan. Afgetreden premier Olmert: “Iedereen kan zijn fantasie gebruiken. Diegenen die dat moeten weten, beseffen dat Israël overal kan komen.”
2009: Netanyahu wordt weer premier
Benjamin ‘Bibi’ Netanyahu (Likoed) wordt voor de tweede keer beëdigd als premier, na een eerder premierschap tussen 1996 en 1999. Bij de verkiezingen van 10 februari 2009 wint waarnemend premier Tzipi Livni van Kadima de meeste zetels, maar is het Netanyahu die een regering weet te vormen. Hij blijft tot 2021 premier.
2010: Onderschepping van de Gaza Flotilla
De MV Mavi Marmara werd in 2010 bestormd bij een poging de blokkade van de Gazastrook te doorbreken.
Een vloot van zes schepen, de zogenaamde Gaza Freedom Flotilla, probeert de zeeblokkade van de Gazastrook te doorbreken en wordt onderschept door de Israëlische marine. Enkele van de opvarenden van het grootste schip, de Turkse Mavi Marmara, verzetten zich gewelddadig met messen en metalen pijpen, en worden overmeesterd. Negen worden gedood. Het schip blijkt voor haar zelfverklaarde humanitaire missie meer dan 600 activisten aan boord te hebben en geen humanitaire hulpgoederen. Het incident zorgt voor een verslechterde relatie met Turkije.
2011: Sociale protesten
Tentenkamp op Rothschild Boulevard in het centrum van Tel Aviv, 25 juli 2011 (Itzuvit/Wikimedia Commons)
De 25-jarige Dafni Leef zet haar tent op in het midden van Tel Aviv, uit protest tegen de onbetaalbare huurprijzen. Er komen meer tenten bij, en uiteindelijk gaan meer dan 400.000 mensen in heel Israël de straat op om te protesteren tegen hoge huizenprijzen, de kosten van levensonderhoud en de groeiende tegenstellingen tussen arm en rijk in de samenleving. Er wordt een overheidscommissie ingesteld om deze misstanden te onderzoeken en de prijs van cottage cheese in de supermarkten daalt, één van de dingen waar specifiek over geklaagd werd.
2011: Gilad Shalit wordt vrijgelaten
Na een gevangenschap van meer dan vijf jaar en bijna even lange onderhandelingen tussen Israël en Hamas wordt de in 2005 ontvoerde soldaat Gilad Shalit vrijgelaten, in ruil voor de vrijheid van 1.027 veroordeelde Palestijnse terroristen die in Israëlische gevangenissen zaten.
2012: Operatie ‘Pillar of Defense’
Met de acht dagen durende militaire interventie ‘Pillar of Defense’ beoogt Israël een eind te maken aan de voortdurende raketaanvallen van Hamas op Israëlische burgerdoelen.
2014: Operatie ‘Protective Edge’
Israël lanceert Operation Protective Edge, waarmee een eind moet worden gemaakt aan de voortgaande raketbeschietingen door Hamas, en het door de terreurorganisatie graven en gebruiken van aanvals- en wapensmokkeltunnels, die naar Israëlisch grondgebied leiden.
2015: Begin van de Messenintifada
Eiran en Naama Henkin worden doodgeschoten in hun auto, met hun vier jonge kinderen aan boord. Deze moord markeert het begin van een maandenlange Palestijnse terreurcampagne van steekpartijen, opzettelijke aanrijdingen met auto’s en schietpartijen in heel Israël. 38 Israëli’s komen om. De golf van geweld kenmerkt zich door veel individuele daders, die wild om zich heen steken tot ze neergeschoten of overmeesterd worden. De aanslagen nemen af in het voorjaar van 2016, maar niet geheel. De daders en hun nabestaanden ontvangen nog steeds maandelijkse betalingen van de Palestijnse Autoriteit, afhankelijk van de ernst van hun misdrijven.
2017: Trump erkent Jeruzalem als hoofdstad
Donald Trump erkent als eerste Amerikaanse president Jeruzalem als de hoofdstad van Israël. De status van Jeruzalem als hoofdstad is al sinds de stichting van de staat een internationale kwestie, vanwege het standpunt van de meeste Westerse landen. Zij vinden namelijk dat de status van Jeruzalem beslist moet worden op basis van wederzijdse onderhandelingen als onderdeel van een tweestatenoplossing, en vanwege het feit dat Oost-Jeruzalem pas in 1967 bevrijd werd.
De beslissing van de VS wordt internationaal veroordeeld, hoewel enkele landen zoals Australië, Roemenië en Honduras het voornemen uiten om op enig moment hun ambassade ook naar Jeruzalem te verplaatsen. Er volgen grootschalige protesten in Israël en het buitenland, in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever. De nieuwe Amerikaanse ambassade werd geopend op 14 mei 2018, de 70e Onafhankelijkheidsdag van Israël, onder toeziend oog van de Amerikaanse ambassadeur, premier Netanyahu en Ivanka Trump.
Israël en de Verenigde Staten hebben gedurende het presidentschap van Donald Trump een zeer hechte band. Trump en Netanyahu kunnen het goed met elkaar vinden en zijn het veelal met elkaar eens. Trump voerde dan ook een harde lijn tegen de Palestijnen. Zo sloot hij de vertegenwoordiging in Washington, D.C., verlaagde hij de hulpgelden aan Ramallah en aan UNRWA. Ook erkende Trump later de Golanhoogten als Israëlisch grondgebied en stelde hij in de nadagen van zijn regering vast dat er geen aparte etikettering mocht zijn van Israëlische producten uit de nederzettingen.
2018: Gazanen bestormen de grens
Ter gelegenheid van de Palestijnse Landdag bestormen zo’n 30.000 Gazanen de no-go zone voor het hek aan de grens van de Gazastrook. Zij gooien met stenen en molotovcocktails op soldaten en rollen met brandende autobanden. De soldaten moeten de enorme, woedende menigte tegenhouden voordat zij door het hek heen breken en het tot een invasie van Israël komt. Tientallen raken gewond, enkelen worden gedood. Deze zogenaamde ‘Grote Mars van Terugkeer’ herhaalde zich wekelijks, meer dan een jaar lang, tot eind december 2019. Israël ontvangt veel kritiek vanuit het buitenland over het feit dat Palestijnen gedood en gewond raken bij deze wekelijkse pogingen om het land binnen te vallen en een slachting aan te richten.
2019: Maansonde Beresheet gelanceerd
De Israëlische ruimtesonde Beresheet maakte kort voor zijn crash op de maan in 2019 een selfie. (SpaceIL)
De Israëlische ruimtesonde Beresheet wordt op 22 februari 2019 gelanceerd op een missie naar de maan. De lander ‘ter grootte van een wasmachine’ is ontwikkeld door Israel Aerospace Industries (IAI) en non-profitorganisatie SpaceIL, en gelanceerd op een Falcon 9-raket van SpaceX vanuit Cape Canaveral in de VS. Het is de eerste Israëlische maanmissie ooit en de kleinste sonde die ooit de maan bereikt heeft. Door een motorstoring tijdens de landing crasht de sonde op 11 april 2019 op het maanoppervlak met een snelheid van meer dan 500 kilometer per uur.
2019: Het drieverkiezingenjaar
Het vijfde kabinet Netanyahu, ingezworen op 17 mei 2020, is met 36 ministers de grootste regering die Israël ooit gekend heeft.
Bij de verkiezingen van 9 april 2019 winnen Benjamin Netanyahu van Likoed en Benny Gantz van Blauw-Wit allebei precies 35 zetels. Geen van beiden weet een regering te vormen. Na ruim een maand aan onderhandelingen wordt nog een verkiezing uitgeroepen, die plaatsvindt op 17 september 2019. Ook daar komt geen duidelijke winnaar uit die een coalitie weet te vormen. Op 2 maart 2020 zullen de derde verkiezingen in een jaar tijd volgen.
Uiteindelijk ziet Benny Gantz de coronacrisis van het voorjaar van 2020 als reden om met Netanyahu een eenheidsregering te vormen. Op 17 mei 2020 wordt een nieuwe Israëlische regering gevormd. Het is de bedoeling dat Netanyahu na 18 maanden opzij stapt, en dat Gantz vervolgens 18 maanden premier wordt. Met 36 ministers is het de grootste regering in de geschiedenis van de Staat.
2020: De Abraham Akkoorden
Op 13 augustus 2020 ging er een schokgolf door het Midden-Oosten heen. Een nieuw Arabisch land erkende de Staat Israël. In ruil voor het bevriezen van de mogelijke annexatieplannen van gebieden op de Westelijke Jordaanoever gingen de Verenigde Arabische Emiraten diplomatieke banden aan met Israël. Voor het eerst in 20 jaar ging een Arabisch land over tot die stap. Al snel volgde ook Bahrein. De drie landen tekenden later in Washington, D.C. onder toeziend oog van de Amerikaanse president Donald Trump de normalisatieovereenkomsten. Niet snel daarna volgden ook Soedan en Marokko. Hiermee steeg het aantal Arabische landen met banden met Israël van 2 naar 6 in een half jaar. Premier Netanyahu zag de Abraham-akkoorden als een diplomatieke victorie en al snel kwam de handel, het toerisme en de uitwisseling tussen met name Israël en de VAE op gang.
2021: Veranderingscoalitie Lapid/Bennett verslaat Netanyahu
Ondanks de eenheidsregering van Benjamin Netanyahu en Benny Gantz keerde de rust niet terug in de Knesset. De spanning tussen Likoed en Blauw-Wit bleef de parlementaire zaken domineren en het zou niet lang duren voordat de eenheidsregering uiteenviel. Terwijl men rollend door de Knesset gaat, gaan gewone Israëli’s de straat op tegen premier Netanyahu, die zij beschuldigen van corruptie en machtsmisbruik.
Er kwam geen overeenkomst over een nieuwe begroting, waardoor de regering viel. Israël kon opnieuw naar de stembus. In maart 2021 was het dan zover, het land was verdeelder dan ooit maar men moest wederom naar het stemhokje. De twee blokken in de Knesset – pro- en anti-Bibi – gingen gelijk op. Uiteindelijk had geen van de twee een meerderheid. Het rechtse Yamina en het Arabisch-islamitische Ra’am hielden opeens de sleutels in handen voor een meerderheidsregering.
En zo begon het formatiespel. Eerst was het de beurt aan Netanyahu, die een rechtse regering wilde vormen. Maar in zee gaan met Ra’am ging Netanyahu’s rechtse partners te ver. Vervolgens was het de beurt aan Yair Lapid, die een regenboogcoalitie zonder Likoed voor ogen had. Ondanks een 11 dagen durende geweldsescalatie door Hamas, kreeg Lapid het voor elkaar om een coalitie te bouwen met een rechtse, centrum-, linkse én een Arabische partij. Naftali Bennett van het rechtse Yamina zou eerst premier worden, om zijn kiezers te sussen, aan wie hij beloofd had nooit met Lapid te zullen regeren. Daarna was het de bedoeling dat Lapid als premier volgde. Volgens analisten zou deze ‘veranderingscoalitie’ wel eens het einde van het tijdperk-Netanyahu kunnen inluiden. Niets bleek minder waar.
De ‘veranderingscoalitie’ bestond uit acht partijen, van de nationalistische Yamina van Bennett over centrumpartijen tot zelfs linkse partijen en een Arabische lijst. Deze erg bonte coalitie bleek weinig gemeen te hebben behalve de afkeer van de vorige premier Netanyahu die de vorige 12 jaar Israël had geregeerd. Het kwam dan ook al snel tot conflicten binnen het kabinet. Eind juni 2022 konden Bennett en zijn minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid de plooien niet meer gladstrijken en kondigde Bennett nieuwe verkiezingen aan in het najaar, de vijfde in minder dan vier jaar. In afwachting droeg Bennett het premierschap over aan de centrist en voormalig journalist Yair Lapid.
2022: De zesde regering Netanyahu, de meest rechtse ooit
Winnaar van de parlementsverkiezingen in november 2022 was Likoed onder aanvoering van oud-premier Benjamin Netanyahu. De 37e regering van Israël treedt aan op 29 december 2022 onder leiding van premier Benjamin Netanyahu. Het is zijn zesde regering en wordt daarom ook het kabinet-Netanyahu VI genoemd. De coalitie bestaat uit Likoed, als grootste partij, samen met een blok van ultranationalistische en ultraorthodoxe joods religieuze partijen (Shas, Verenigd Thora-Jodendom, Religieus-Zionistische Partij, Otsma Jehudit en Noam) en heeft een meerderheid van 64 zetels (van de 120) in de Knesset.
Sinds het aantreden van de regering protesteren tienduizenden Israëliërs wekelijks tegen plannen van premier Netanyahu om de macht van rechters te beperken en de politiek te versterken. Demonstranten, waaronder oud-leiders van Mossad en het leger, vrezen een ondermijning van de democratie. Het parlement zou wetten van het Hooggerechtshof kunnen terugdraaien en zelf rechters benoemen. Netanyahu verdedigt de hervormingen als democratische versterking, maar critici zien het als een poging om zijn macht te consolideren met steun van de ultra-rechtse partijen in de regering. Ook na de start van de Gaza-oorlog blijven massale protesten het land verdelen, nu met als extra twistpunten de oorlogsaanpak en de roep om een deal voor vrijlating van de gijzelaars.
Bij aanvang van de oorlog tussen Hamas en Israël (oktober 2023) sloot de Partij van Nationale Eenheid zich aan bij het oorlogskabinet, maar Benny Gantz en Gadi Eizenkot stapten op 10 juni 2024 uit de noodregering wegens geschillen over de aanpak en omdat Netanyahu geen plan voor Gaza presenteerde. In maart 2024 verlieten Gideon Sa’ar en Yifat Shasha-Biton van de factie Nieuwe Hoop de coalitie om dezelfde reden. Op 30 september 2024 trad Sa’ar opnieuw toe als minister zonder portefeuille en lid van het oorlogskabinet (zonder stemrecht), waardoor de coalitie 68 zetels had. Op 21 januari 2025 stapt Otsma Jehudit, van minister van Nationale Veiligheid Ben-Gvir, uit de coalitie nadat de regering het staakt-het-vuren met Hamas goedkeurde, waardoor deze nu nog een krappe meerderheid van 62 zetels telt.