Wat is een Palestijn?
Palestijnen zijn de Arabische inwoners van het voormalige Brits Mandaatgebied Palestina, dat momenteel het grondgebied van Israël, de Westelijke Jordaanoever en Gaza bestrijkt. Door de jaren heen is de betekenis van de term “Palestijnen” veranderd. Vóór de stichting van de staat Israël kon “Palestijn” duiden op elke inwoner van het Brits mandaatgebied Palestina – dus ook op Joden. Tegenwoordig wordt de term gebruikt om de Arabische inwoners van de streek aan te duiden. Zij stammen af van Arabieren die de afgelopen eeuwen in de landstreek Palestina zijn gaan wonen, vooral vanaf de negentiende eeuw. Tot de twintigste eeuw hadden de Arabieren in Palestina geen vastomlijnde nationale identiteit: natiestaten bestonden destijds immers nog niet in het Midden-Oosten. In plaats daarvan was de Arabische samenleving gebaseerd op tribale verbanden. De Palestijnse nationale identiteit is vooral gevormd als reactie op het zionisme en de oprichting van de staat Israël.
Tijdens de Israëlische onafhankelijkheidsoorlog van 1948 vluchtten veel Palestijnen uit het gebied en zochten zij hun toevlucht in buurlanden. Hun nakomelingen wonen hier nog steeds, voornamelijk in Jordanië (2,5 miljoen), Syrië (500.000) en Libanon (500.000). In Jordanië hebben zij staatsburgerschap, maar in Syrië en Libanon zijn zij stateloos en hebben ze nauwelijks rechten. Over het algemeen wonen Palestijnen daar nog steeds verplicht in vluchtelingenkampen.
Palestijns nationalisme
Toen Israël in 1967 de Westoever en de Gazastrook veroverde, kwamen deze gebieden onder Israëlisch militair bestuur. Het pan-Arabisme verdween uit de identiteit en er ontstond een Palestijnse identiteit, opgebouwd rondom de in 1959 in Koeweit opgerichte Fatah en de in 1964 in Cairo opgerichte PLO (Palestijnse Bevrijdingsorganisatie). Pas na de eerste intifada, tussen 1987-1993, zou de PLO door Israël als onderhandelingspartner erkend worden. Als gevolg van de Oslo-akkoorden kregen de Palestijnen zelfbestuur over delen van de Westelijke Jordaanoever en, na Israëls unilaterale terugtrekking in 2005, over de Gazastrook.
Van de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza is 97% Soennitisch moslim en 3% christelijk. Het merendeel van de Palestijnse christenen is oosters-orthodox, de rest is rooms-katholiek. Het percentage Palestijnse christenen is de laatste jaren gedaald. De Palestijnse christenen zijn gemiddeld welvarender dan de moslims en hebben dus meer mogelijkheden om te emigreren. Bovendien is de invloed van radicale islamitische bewegingen, zoals Hamas de laatste decennia gegroeid, wat bijdraagt aan het vertrek van Palestijnse christenen.
