Zionisme is een politieke beweging die streeft naar een Joodse staat in Israël. Het is gebaseerd op het verlangen van het Joodse volk om terug te keren naar het land Israël. Dit verlangen is al meer dan tweeduizend jaar oud. De term zionisme is afgeleid van de berg Zion in Jeruzalem. In de loop van duizenden jaren werd de naam Zion eerst synoniem voor Jeruzalem, maar later voor heel Israël.
Credits: Eve M.
In het jaar 70 zijn de Joden door de Romeinen uit Israël verdreven. Hoewel er altijd een kleine groep Joden in het land Israël is gebleven, raakte het overgrote deel van het Joodse volk verspreid over de hele wereld. Dit noemen wij ook wel ‘de diaspora’. Het Joodse verlangen om naar het land Israël terug te keren is er altijd geweest. Sinds de vernietiging van de Tweede Tempel en het begin van het diasporatijdperk is dit zelfs een essentieel onderdeel van het Jodendom. Dit sentiment werd nog eens versterkt door de eeuwenlange achterstelling van Joden in niet-Joodse samenlevingen, zowel in Europa als in de islamitische wereld.
Het zionisme als politieke beweging
Voor de stichting van de staat beoogde het zionisme het creëren van een Joodse staat in het land Israël. In die context werd de term ‘zionist’ gebruikt voor Joden die de stichting van een dergelijke Joodse staat nastreefden. Sommigen promoten dat ‘zionisme’ in hun eigen land, zoals in Nederland of in Amerika. Anderen stelden voor zich te vestigen in het Heilige Land, het gebied waar Joden een eeuwenlange verbondenheid mee voelden. Tegenwoordig duidt de term ‘zionist’ niets meer of minder aan dan dat iemand gelooft in het bestaansrecht van de staat Israël als Joodse staat. Mensen die zich als zionist identificeren kunnen onderling in hun verdere politieke opvattingen nog sterk van mening verschillen, bijvoorbeeld over Israëls grenzen en over de plaats van niet-Joden in Israël.
Tegenwoordig betekent de term ‘zionist’ dat iemand het bestaan van Israël, als soevereine staat voor het Joodse volk, steunt. Zionisme is niets anders dan Israëlisch nationalisme.
Misverstanden over zionisme
Er bestaan veel misverstanden over de term ‘zionisme’. Deze misverstanden zijn soms moedwillig de wereld in geholpen door mensen die Israël als Joodse staat willen delegitimeren. ‘Zionisme’ heeft de afgelopen jaren de connotatie gekregen van iets negatiefs, maar dat is het allerminst. Het zionisme is namelijk duidelijk niet racistisch en stelt niet dat alleen Joden in Israël zouden mogen wonen, of dat alleen Joden volledige burgerrechten in Israël zouden mogen hebben. Mensen die vinden dat Nederland het thuisland van de Nederlanders is, stellen immers ook niet dat alleen Nederlanders hier zouden mogen wonen of gelijke rechten zouden mogen hebben. De meest vooraanstaande modern-zionistische denkers waren juist voorstanders van gelijke rechten voor Arabische burgers in de toekomstige Joodse staat.
Een ander misverstand over het zionisme is dat het de religieuze suprematie van Joden over niet-Joden zou uitdragen. Dit is ook onjuist. Het moderne zionisme is een seculiere ideologie. De oprichters van de staat Israël waren niet religieus. De basis van de Joodse staat Israël is dan ook niet de joodse religie, maar de tradities en cultuur van het Joodse volk. Net zoals in Nederland de christelijke cultuur de normen en waarden van de samenleving beïnvloedt, zijn dat in Israël de tradities, geschiedenis en cultuur van het Joodse volk. Israël is een democratie, waarin alle burgers gelijke sociale en politieke rechten hebben, ongeacht hun religie, etniciteit, ras of sekse. Hierdoor is Israël de enige democratie in het Midden-Oosten.
Meer context?
Wil je meer achtergronden weten over zionisme? Klik dan hier.
Recentelijk hebben demonstranten het zionisme – het streven naar een onafhankelijke staat voor Joden – omschreven als kolonialisme. Maar is het zionisme wel een vorm van kolonialisme?