Van oudsher zijn er culturele en religieuze banden tussen Ethiopië en Israël. Ethiopië kreeg na de onafhankelijkheid van Israël veel militaire steun, met name in zijn strijd tegen opstandelingen uit Eritrea. Na de staatsgreep van de communisten werden de banden tussen beide landen verbroken, al bleef ondergrondse steun bestaan. Pas in 1992 werden de banden tussen beide landen opnieuw aangeknoopt.
Historische en culturele banden
De Bijbelse koningin van Seba zou volgens verschillende overleveringen uit Ethiopië komen. Daarnaast zou de Bijbelse Ark des Verbonds in de stad Aksum terecht zijn gekomen na de verwoesting van de Tempel in Jeruzalem. Verder werd de ‘Leeuw van Judah’ een symbool van de christelijke Ethiopische keizerlijke dynastie. Deze dynastie stamt volgens de Ethiopische overlevering zelfs af van de Bijbelse Koning David.
Ethiopisch schilderij van de ontmoeting tussen koning Salomon en de koningin van Seba, circa 17e-19e eeuw
In Ethiopië woonden van oudsher veel Joden, die bekend staan als ‘Beta Israel’ (het Huis Israël). Zij hadden gedurende de vroege Middeleeuwen zelfs kortstondig een eigen onafhankelijke staat, maar werden in de 15e eeuw definitief onderdeel van Ethiopië. Een eeuw later erkende de Opperrabbijn van Egypte de Joodse gemeenschap van Ethiopië als Joods volgens de Halacha.
In de 19e eeuw werd het aantal Joden in Ethiopië geschat op tussen de 200.000 en 350.000. Tijdens de Italiaanse bezetting van Ethiopië waren de Joden geregeld doelwit van de troepen van Mussolini. Nadat Israël haar onafhankelijkheid had uitgeroepen, wilden veel Ethiopische Joden ook aliah maken, maar keizer Haile Selassie verbood dat.
Ethiopische Joden
Pas vanaf de jaren ’70 kwam de emigratie van Joden vanuit Ethiopië op gang. Zo werden zij door de staat Israël en het Opperrabbinaat erkend als joods en werden zij erkend als één van de ‘verloren stammen van Israël’. In de jaren ’80 vluchtten veel Ethiopische Joden het land uit, omdat zij gebukt gingen onder burgeroorlogen en hongersnoden. Zij werden uiteindelijk in enkele befaamde luchtbruggen van de Israëlische luchtmacht gered uit de Soedanese woestijn. Deze operaties kennen wij als Operaties Moses, Joshua en Solomon.
Monument voor Ethiopische Joden die stierven tijdens de tocht naar Israël, Herzlberg, Jeruzalem
De overgang van Ethiopië naar Israël viel zwaar op Beta Israel. Zij kwamen vaak terecht aan de onderkant van de sociale ladder en hadden vaak te maken met racisme, armoede en werkloosheid. De Israëlische regeringen doen steeds meer om deze gemeenschap te helpen in de maatschappij. De vorige Israëlische minister van Immigratie en Integratie, Pnina Tamano-Shata, organiseerde in 2020 Operation Rock of Israel, waarmee ook de Falash Mura-gemeenschap naar Israël gehaald werd. Deze gemeenschap bestaat uit Ethiopische Joden die gedwongen werden te bekeren tot het christendom. Al decennia wachtten zij in vluchtelingenkampen in Ethiopië om naar Israël gebracht te worden.