Ontstaansgeschiedenis van Hezbollah
Hezbollah (“Partij van Allah”) werd opgericht in 1985, tijdens de Libanese burgeroorlog. Israël had in 1982 een gedeelte van Zuid-Libanon veroverd dat daarvoor door de Palestijnse Bevrijdingsbeweging (PLO) was bezet. Iran, waar in 1979 sjiitische islamisten aan de macht waren gekomen, besloot de Israëlische controle over Zuid-Libanon te bemoeilijken. De Iraanse Revolutionaire Garde bracht sjiitisch-religieuze ideologen en militanten samen en trainde hen. Hezbollah’s bestaan is dus direct gebaseerd op oppositie tegen Israël.
Na het einde van de Libanese burgeroorlog in 1990 bleef de situatie in het land precair. Vanwege de grote verschillen tussen de bevolkingsgroepen was en is Libanon nauwelijks bestuurbaar. Door Iran bewapende Hezbollah-militanten konden het machtsvacuüm opvullen en wonnen snel aan populariteit onder met name het sjiitische deel van de bevolking. Dit gebeurde ook omdat de staat incapabel was om sociale voorzieningen in te richten voor haar burgers. Tegelijkertijd werd een guerrilla- en terreuroorlog tegen zowel internationale hulpverleners en vredestroepen, als Israël gevoerd. Mede daarom besloot Israël in 2000 zich terug te trekken uit de veiligheidszone in Zuid-Libanon. Vanaf dat moment is Hezbollah eigenlijk alleen maar sterker geworden.
Sinds 2005 heeft de partij bovendien deel uitgemaakt van iedere Libanese regering. Hezbollah heeft in het opbouwen van haar wapenarsenaal geen tegenstand ondervonden van de Libanese regering of van VN-troepenmacht UNIFIL, sinds 1978 in Libanon gestationeerd om de veiligheid te bewaken. Met steun van Iran en Syrië heeft Hezbollah zich ontwikkeld tot een staat binnen een staat, die inmiddels het zuiden van Libanon, het noordoosten van Libanon en de zuidelijke buitenwijken van de hoofdstad Beiroet controleert. Hezbollah ontvangt volgens een schatting van het Amerikaanse Ministerie van Financiën jaarlijks circa 700 miljoen dollar van Iran.
Vijand van Israël
Waar de PLO Israël hoofdzakelijk vanuit een seculier en nationalistisch perspectief bestreed, doet Hezbollah dit op basis van volstrekt compromisloze islamitische uitgangspunten en is de organisatie in militair opzicht veel succesvoller gebleken dan de PLO. Als gevolg hiervan zag Israël zich genoodzaakt de bezetting van Zuid-Libanon nog jaren voort te zetten. Vanwege de grote aantallen Israëlische militaire slachtoffers, leidde publieke druk echter tot de beëindiging hiervan.
Ondanks de Israëlische terugtrekking in mei 2000 heeft Hezbollah de strijd voortgezet en gezworen die niet te zullen staken totdat de Joodse staat vernietigd is. Daarmee volgt de organisatie dezelfde ideologische lijn als hoofdsponsor Iran. Oppositie tegen het bestaan van Israël speelt een centrale rol in de Libanese politiek.
Leiding
Hassan Nasrallah was sinds 1992 de leider van Hezbollah. Hij stond bekend om zijn virulente antisemitisme en stelde in augustus 2018 dat Hezbollah sterker dan ooit is en klaar voor een oorlog met Israël.
Nasrallah kwam op 27 september 2024 om het leven bij een Israëlische luchtaanval op het hoofdkwartier van Hezbollah in Dahieh, Beiroet. Naim Qassem (71) is aangeduid als zijn opvolger. Qassem was meer dan dertig jaar de rechterhand van Nasrallah en betrokken bij de oprichting van Hezbollah. Hij trad vaak op als woordvoerder en wordt beschouwd als een van de belangrijkste ideologen binnen de beweging.
Bron afbeelding: Centre for Israel and Jewish Affairs (CIJA).