Na de Eerste Wereldoorlog viel Jordanië onder het Britse mandaatgebied Palestina. In 1922 werd het oostelijk deel van het mandaatgebied afgesplitst door het over te dragen aan de uit Mekka afkomstige emir Abdallah.
Credits: Laurent Letteron
Toen de staat Israël werd uitgeroepen, was Jordanië één van de Arabische landen die de piepjonge staat binnenvielen. De Jordaanse troepen wisten delen land ten westen van de Jordaanoever en een deel van Jeruzalem – inclusief de Oude Stad – in handen te krijgen.
Jordanië en de Westelijke Jordaanoever
Na de Onafhankelijkheidsoorlog werd een organisatie opgericht om de wapenstilstand tussen Israël en Jordanië te bewaren. Er was echter regelmatig sprake van infiltraties vanuit Jordanië, met tientallen doden en honderden gewonden tot gevolg. Volgens Israël vonden er tussen juni 1949 en oktober 1953 niet minder dan 1612 schendingen plaats van de wapenstilstandsovereenkomst. Daarbij lieten de Jordaniërs, ondanks de afspraken over vrijheid van godsdienst, geen Israëli’s toe in de Oude Stad. Ook bliezen zij de meerderheid van de synagogen op, lieten zij kerken verloederen en schonden zij Joodse begraafplaatsen rondom de Olijfberg om zo wegen aan te leggen. Vanwege de afsluiting van de Oude Stad waren Joodse Israëli’s gedwongen om te bidden op de berg Zion, net buiten de Oude Stad.
In oktober 1953 voerde een Israëlische legereenheid onder aanvoering van Ariel Sharon een vergeldingsaanval uit op het Jordaanse dorp Qibya. Volgens Sharon was het doelwit het Arabische Legioen, maar bij de aanval kwamen tientallen burgers om. De actie van het leger werd wereldwijd veroordeeld.
In de Zesdaagse Oorlog van 1967 was Israël niet voornemens Jordanië aan te vallen. De preventieve aanvallen door Israël waren aanvankelijk alleen gericht tegen Egyptische en Syrische posities. Jordanië besloot echter zich in de oorlog te mengen en op 5 juni begon Jordaanse artillerie met het beschieten van Israël. Hierop vocht Israël terug, wat leidde tot de verovering van de door Jordanië bezette Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem.
In 1968 vonden in het geheim vredesonderhandelingen tussen Israël en Jordanië plaats in Londen. Koning Hoessein zou een Israëlische aanval op zijn land vrezen. Een succesvolle overeenkomst tussen de twee landen bleef echter uit.
In 1972 stelde koning Hoessein in een toespraak een federatie tussen Jordanië en het te bevrijden Palestina voor. De Israëlische premier Golda Meir zag in deze woorden naar eigen zeggen dat Jordanië niet bereid was tot het sluiten van vrede.
Vredesakkoord met Israël
Op 25 juli 1994 tekenden de Israëlische premier Rabin, de Jordaanse koning Hoessein en de Amerikaanse president Clinton de Washington-declaratie. In dit document verklaarden Israël en Jordanië hun vijandschap te beëindigen en te beginnen met onderhandelingen voor een duurzame vrede.
Al enkele dagen voor het tekenen van de Washington-declaratie was er sprake van onderhandelingen. Gesprekken begonnen op 18 juli en mondden uiteindelijk op 26 oktober uit in het tekenen van een vredesverdrag. Grensovergangen werden geopend en de handel tussen beide landen begon op gang te komen. Israël erkende ook de speciale rol van Jordanië als beschermer van de islamitische heiligdommen op de Tempelberg / Haram al-Sharif.
De Tempelberg / Haram al-Sharif staat onder beheer van de Waqf, een stichting voor het beheer van islamitische heiligdommen die bestuurd wordt door Jordanië. Niet-moslims mogen op bepaalde tijden de berg op, maar voor hen is bidden op de plek verboden. Met de Waqf kan Jordanië een unieke rol spelen in de vredesonderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen, in het bijzonder omtrent het onderwerp Jeruzalem.
Sinds de officiële vrede kennen de twee landen een relatie die voor beide partijen bevorderlijk is. Niet alleen op het gebied van handel en toerisme, maar ook op het gebied van veiligheid kennen Israël en Jordanië nuttige uitwisselingen. Ondanks kritiek binnen de Jordaanse samenleving, houdt de vrede stevig stand.