Ontstaan
De Palestijnse Autoriteit ontstond als resultaat van de Oslo-akkoorden. De Israëlische regering, onder leiding van premier Rabin en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO, onder leiding van Yasser Arafat, sloten deze akkoorden in 1993 na maanden van geheime onderhandelingen in de Noorse hoofdstad.
De Oslo-akkoorden vormden het beginpunt van officiële vredesbesprekingen tussen Israël en de Palestijnen. Israël erkende de PLO als officiële vertegenwoordiger van het Palestijnse volk en PLO-voorman Arafat, tevens leider van Fatah, de grootste factie binnen de PLO, nam afstand van de gewapende strijd en erkende de staat Israël. Beide partijen gaven aan dat ze binnen vijf jaar een permanent vredesakkoord wilden bereiken, waar de oprichting van een Palestijnse staat onderdeel van zou zijn.
In aanloop naar een permanent akkoord (en de oprichting van een Palestijnse staat) kregen de Palestijnen alvast een autonome interim-regering. Hiervoor besloot het Uitvoerend Comité van de PLO in 1994 om de Palestijnse Autoriteit (afgekort PA) op te richten. De Palestijnse Autoriteit was dus bedoeld als tijdelijke maatregel, een voorlopige regering die zou worden opgeheven zodra er een permanent akkoord zou zijn.
In het kader van het Oslo-vredesproces droeg Israël geleidelijk gebieden en verantwoordelijkheden over aan de Palestijnse Autoriteit. Maar een permanent akkoord bleef uit, en de Palestijnse staat kwam er niet. De Palestijnse Autoriteit bestaat daarom nog steeds.
PLO
Hoewel de Palestijnse Autoriteit in 1994 werd opgericht, gaan haar wortels verder terug. De PA werd namelijk opgericht door de PLO, de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie.
De PLO werd in 1964 opgericht met als doel de ‘bevrijding’ van heel Palestina, dat wil zeggen heel het gebied tussen de Middellandse Zee en de rivier Jordaan. Voor een Joodse staat in dat gebied was geen plaats. Onder leiding van Yasser Arafat voerde de beweging een gewapende strijd tegen Israël, waarbij ze gebruik maakte van terroristische tactieken. In 1993 tekende PLO-leider Arafat de Oslo-akkoorden, waarmee hij de staat Israël erkende. In de Oslo-akkoorden werd bewust gesteld dat er een Palestijnse interim-regering moest komen, die formeel losstond van de PLO. Dit werd de Palestijnse Autoriteit.
Facties
De PLO is een ‘big tent’-beweging, een coalitie waarin meerdere facties vertegenwoordigd zijn. De meeste facties zijn nationalistisch of links, met een seculier karakter. Islamitische bewegingen, zoals Hamas of de Palestijnse Islamitische Jihad, staan buiten de PLO.
De grootste factie binnen de PLO is Fatah, een Palestijns-nationalistische groepering met een seculier karakter. Deze factie heeft verreweg de meeste invloed binnen de organisatie. Yasser Arafat, de leider van Fatah, was vanaf 1969 tot zijn dood in 2004 ook voorzitter van de PLO. Ook de huidige PLO-voorzitter, Mahmoud Abbas, is voorzitter van Fatah. Bovendien is hij president van de Palestijnse Autoriteit. De drie leiderschapsfuncties worden dus vervuld door één persoon.
De op één na grootste groep binnen de PLO is het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (Popular Front for the Liberation of Palestine – PFLP). Deze beweging is op communistische leest geschoeid en wijst het bestaansrecht van Israël af. Dit leidde tot interne verdeeldheid over de Oslo-akkoorden. Fatah-voorman Arafat wist het Uitvoerend Comité en de Centrale Raad van de PLO aan zijn kant te krijgen om de Oslo-akkoorden te steunen.
Na de Oslo-akkoorden werd de PLO als organisatie minder belangrijk. Naarmate de PA steeds meer autonomie kreeg, werd de PA het belangrijkste politieke orgaan voor de Palestijnen, en het voornaamste aanspreekpunt voor Israël en de internationale gemeenschap.
De PLO en de PA bestaan dus naast elkaar. De PLO is blijven bestaan toen de PA werd opgericht, maar inmiddels heeft de Palestijnse Autoriteit de rol van de PLO overgenomen als belangrijkste politieke vertegenwoordiging van de Palestijnen.
Leiding
Mahmoud Abbas is president van de Palestijnse Autoriteit. Daarnaast is hij partijleider van Fatah, en voorzitter van de PLO.
Het parlement van de PA, de zogeheten Palestinian Legislative Council (PLC) is sinds de burgeroorlog tussen Hamas en Fatah in 2007 niet meer bijeengekomen. Verkiezingen zijn er al sinds 2006 niet meer geweest, noch in Gaza, noch op de Westoever.
De PA functioneert dus niet als een normale regering. Er is geen heldere scheiding van machten. Alle belangrijke beslissingen worden genomen door president Abbas en zijn getrouwen. Van noemenswaardige democratische oppositie is geen sprake en onafhankelijke rechtspraak is er niet. Er zijn al sinds 2006 geen parlements- of presidentsverkiezingen gehouden. Corruptie is deel van het dagelijks leven en mensenrechten worden regelmatig geschonden. Politieke opponenten van de PA-regering kunnen niet vrij opereren.
Afbeelding: http://Kremlin.ru.