Oprichting en beginjaren
De bekendste leider van de organisatie was Yasser Arafat, die decennialang de groepering leidde tot zijn overlijden in 2004. Tot 1993 was de PLO een uitgesproken voorstander van ‘gewapende strijd’ tegen Israël. Dit betekende terroristische (zelfmoord)aanslagen op scholen, lucht- en busverkeer. Tevens was zij een officieuze Palestijnse regering in ballingschap, met gespecialiseerde sub-organisaties en veel kleine, fanatieke groeperingen als leden.
Direct vanaf de oprichting van de PLO pleegden de verschillende terroristische groepen binnen de organisatie een serie aanslagen op burgerdoelwitten. Zo kaapte de PFLP een serie vliegtuigen en vermoordde de groep Zwarte September 11 Israëlische atleten tijdens de Olympische Spelen van 1972 in München. De PLO vestigde zich eerst in Jordanië, maar werd uit dat land verbannen in 1971. De organisatie verplaatste zich naar Libanon, waar de PLO verdreven werd na de Eerste Libanonoorlog van 1982. De PLO ging in ballingschap naar Tunesië. In 1985 bombardeerde de Israëlische luchtmacht het hoofdkwartier van de organisatie in Tunis.
Toenadering en geweld
In 1993 sloten de leiders van de PLO en Israël, Yasser Arafat en Yitschak Rabin, de Oslo-akkoorden. De PLO werd door Israël erkend als ‘legitieme vertegenwoordiger van het Palestijnse volk’ en de PLO erkende voor het eerst de staat Israël. In 1994 ging de PLO over in de Palestijnse Autoriteit en in 1996 zwoeren zij geweld tegen Israël af.
Veel groeperingen binnen de PLO waren het hiermee oneens. Na de mislukte vredesonderhandelingen bij Camp David in 2000 splitsten veel leden van de PLO zich af om lid te worden van Hamas en de Islamitische Jihad. Volgens Hamas-topman Mahmoud al-Zahar riep Arafat na Camp David, zowel Hamas als PLO-organen Fatah en de Al-Aqsa Martelarenbrigades op om ‘militaire operaties’ tegen Israël te ondernemen. Arafat waarschuwde zijn vrouw nog na de onderhandelingen om in Parijs te blijven, omdat hij een intifada zou beginnen. Er volgde een jarenlange periode van bomaanslagen, lynchpartijen en gewelddadige protesten: de Tweede Intifada.
Yasser Arafat stierf in 2004 met een geschat vermogen van honderden miljoenen euro’s. Een Britse antiterreureenheid noemde de PLO de rijkste terroristische organisatie ter wereld met een begroting van miljarden euro’s. De huidige voorzitter is Mahmoud Abbas.
Leden van de PLO
De PLO bestaat alleen uit Palestijns-nationalistische seculiere partijen en geen uitgesproken Islamitische partijen, zoals Hamas en de Islamitische Jihad. In de Palestijnse Wetgevende Raad zijn deze fundamentalistische Islamitische groeperingen wel vertegenwoordigd. De ideologie van de PLO is overwegend socialistisch, nationalistisch en seculier van aard. De volgende partijen maken onderdeel uit van de PLO:
- Fatah
- PFLP – Volksfront voor de Bevrijding van Palestina
- DFLP – Democratisch Front voor de Bevrijding van Palestina
- PFLP-GC – Volksfront voor de Bevrijding van Palestina – Algemeen Commando
- PPP – Palestijnse Volkspartij – communistische partij
- PLF – Palestijns Bevrijdingsfront
- As-Saik
- ALF – Arabisch Bevrijdingsfront
- PAF – Palestijns Arabisch Front
- FIDA – Palestijnse Democratische Unie
- PPSF – Palestijns Volksverzetsfront
Fatah
Fatah is de regerende politieke partij binnen de Palestijnse Autoriteit (PA), onder leiding van president Mahmoud Abbas. Deze seculiere nationalistische partij werd opgericht in 1959 door Yasser Arafat. De partij sloot zich in 1967 aan bij de PLO, waar zij direct een toonaangevende rol speelde. Fatah-voorzitter Arafat werd in 1969 de voorzitter van de PLO.
De ideologie van Fatah is anti-imperialistisch, Arabisch nationalistisch, seculier en op papier socialistisch. Zij zijn dan ook lid van de Socialistische Internationale. Het Arabisch nationalisme streeft naar sterke, onafhankelijke Arabische staten met een scheiding van kerk en staat. De Islam wordt gezien als een cultureel aspect van de staat, maar de Koran wordt niet als wetboek gezien.
Er zijn door de jaren diverse terroristische operaties geleid door Fatah. Na het tekenen van de Oslo-akkoorden heeft de beweging geweld afgezworen en profileert het zich uitsluitend als politieke partij met ongewapend verzet. Fatah beschouwt geweld als slecht voor de publieke relaties. Desondanks onderhoudt Fatah nog steeds banden met groepen die terrorisme niet hebben afgezworen. Enkele voorbeelden zijn:
- Force 17 – Soort presidentiële garde, opgericht door Yasser Arafat.
- Zwarte September – Opgericht door Fatah-leden in 1971, na de “Zwarte September” in Jordanië. De groepering pleegde aanslagen waarmee Fatah niet openlijk geassocieerd wilde worden. Een voorbeeld hiervan is onder meer de moord op 11 Israëlische Olympische atleten in 1972.
- Fatah Hawks – Gewapende militie, actief tot medio jaren ’90 van de 20e eeuw.
- Tanzim – Een tak van Fatah onder leiderschap van Marwan Barghouti, actief tijdens de Tweede Intifada. Barghouti werd in 2002 veroordeeld tot vijf keer levenslang plus 40 jaar voor een aantal terroristische moorden. Opgenomen in de Al-Aqsa Martelaren Brigades.
- Al-Aqsa Martelaren Brigades – Opgericht tijdens de Tweede Intifada om met Hamas te concurreren, nadat Hamas vanaf 2000 enorm in populariteit en invloed begon te groeien. Verantwoordelijk voor diverse bomaanslagen.